Διακοπές με το παιδί: Πρέπει να υπάρχει πρόγραμμα;

Πέρασε μια κουραστική χρονιά με υποχρεώσεις και φορτωμένο πρόγραμμα. Ευκαιρία, λοιπόν, για το παιδί να ξεφύγει από τους ρυθμούς του χειμώνα, να παίξει, να κάνει ό,τι θέλει! Εσείς απλά φροντίστε να δημιουργήσετε για εκείνο την ιδανική ατμόσφαιρα ανεμελιάς και χαλαρότητας στις διακοπές που τόσο έχει ανάγκη.

Επιτέλους διακοπές! Ποιος χαίρεται περισσότερο; Ένας εργαζόμενος που φεύγει μακριά από τους ξέφρενους ρυθμούς της δουλειάς ή ένα παιδί; Στο παρελθόν η απάντηση θα ήταν εύκολη. Ο εργαζόμενος, φυσικά. Δουλεύει σαν τρελός όλη την ημέρα και πραγματικά περιμένει πως και πως αυτή την καλοκαιρινή ανάπαυλα. Ενώ για το παιδί -εξ ορισμού ελεύθερο και χωρίς υποχρεώσεις- η διαφορά δεν είναι και τόσο αισθητή. Σήμερα όμως, η διαφορά ανάμεσα στους δύο είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Κι αυτό γιατί σήμερα τα παιδιά έχουν υποχρεώσεις και φορτωμένο πρόγραμμα από τη μικρή ηλικία: παιδικός σταθμός, μαθήματα ξένης γλώσσας και υπολογιστών. Οι διακοπές του, λοιπόν αποτελούν μια πολύτιμη ευκαιρία για ανεμελιά. Ποιοι είναι, λοιπόν, οι πιο κατάλληλοι ρυθμοί για ένα παιδί στη διάρκεια των διακοπών; Και ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να ξεκουραστεί, όχι μόνο σωματικά, αλλά -κυρίως- ψυχολογικά;

Σήμερα περισσότερο από ποτέ, οι διακοπές πρέπει να είναι η στιγμή της απαλλαγής από αυστηρούς ρυθμούς, σταθερές υποχρεώσεις, επιβεβλημένες δραστηριότητες. Ένας χώρος χωρίς περιορισμούς, όπου το μικρό θα παίζει ελεύθερο χωρίς επεμβάσεις από τους ενήλικους. Γιατί το παιχνίδι είναι ο πληρέστερος και πλουσιότερος τρόπος που διαθέτει το παιδί για να αναπτύξει τη φαντασία και τη σκέψη του, που του δίνει τη δυνατότητα να παραστήσει με τρόπο άμεσο ή καλυμμένο τα θέματα που το απασχολούν, ώστε να κατανοήσει όσα συμβαίνουν γύρω του. Άλλωστε, όλο το χειμώνα στον παιδικό σταθμό ακολουθούσε ένα φορτωμένο πρόγραμμα χωρίς να έχει τη δυνατότητα να απολαύσει τη δραστηριότητα που κατεξοχήν έχει ανάγκη, δηλαδή το να παίζει ελεύθερο.

Οι ρυθμοί των διακοπών, λοιπόν, πρέπει να ανταποκρίνονται στην ανάγκη του παιδιού για παιχνίδι, κάτι που παραμελείται στη διάρκεια του χειμώνα. Αυτό δεν σημαίνει μόνο ότι χρειάζεται να σταματήσουν όλα τα έξτρα προγράμματα στα οποία πρέπει να συμμετέχει για να αποκτήσει εφόδια για το μέλλον (π.χ. αγγλικά, μουσική, σπορ), αλλά επίσης να σταματήσει και η υπερβολική επέμβαση των ενηλίκων στον ελεύθερο χρόνο του και στα πράγματα που θα τον γεμίζουν. Εξάλλου, όλο το χειμώνα, ακόμη και οι ψυχαγωγικές και δημιουργικές δραστηριότητες (π.χ. κατασκευές, θέατρο κ.λπ.) λειτουργούν για το μικρό σαν ένα είδος «μαθήματος» του σχολικού προγράμματος, μια υποχρεωτική στιγμή. Δηλαδή, το ακριβώς αντίθετο από αυτή καθαυτή την έννοια της δημιουργικότητας. Φυσικά, θα συνεχίσει να μαθαίνει το παιδί καινούργια πράγματα και να απασχολείται δημιουργικά. Όμως, όλα αυτά δεν πρέπει να είναι ο κανόνας.

Οι πιο κατάλληλοι ρυθμοί των διακοπών είναι εκείνοι που επιτρέπουν στο παιδί να πειραματιστεί με το κενό, με την ανία, με την ελευθερία να επινοήσει μια λύση για να μη βαριέται. Γι’ αυτό η πρώτη φράση που θα αφαιρέσετε από το λεξιλόγιο των διακοπών σας είναι: «Μη χαζεύεις άλλο! Κάνε κάτι!». Έτσι τα μικρά θα μπορέσουν -επιτέλους- να γνωρίσουν πιο χαλαρούς και λιγότερο ελεγχόμενους ρυθμούς.

Και εάν έρθει η ώρα του ύπνου πάνω στην ώρα που έχει ξεκινήσει ένα ωραίο παιχνιδάκι ή η ώρα του φαγητού, ενώ οι αγώνες δρόμου στην παραλία δεν έχουν τελειώσει ακόμη; Είναι η κατάλληλη στιγμή να θυμηθείτε κι εσείς ότι επιτέλους βρίσκεστε σε διακοπές!

Προσοχή στο στρες των ομαδικών διακοπών! Ξεκινάμε με τους γονείς, τους φίλους και τα παιδιά των φίλων, ώστε όλοι να έχουμε συντροφιά. Όμως, τις περισσότερες φορές εξιδανικεύουμε την κατάσταση στο μυαλό μας, χωρίς να λάβουμε υπόψη μας το στρες που προκαλεί στα μικρά η αναγκαστική κοινωνικότητα. Μην ξεχνάτε ότι η συνεχής συνύπαρξη με άλλα παιδάκια φέρνει στην επιφάνεια τις διαφορές όσον αφορά στην εκπαίδευση και την οργάνωση της οικογένειας, στις οποίες τα μικρά συνήθως αρνούνται να προσαρμοστούν. Σε αυτή την ηλικία, διαφέρει σημαντικά ο τρόπος με τον οποίο το μικρό βιώνει τη σχέση του με την οικογένεια και δύσκολα ανέχεται επεμβάσεις. Γι’ αυτό, να δίνετε πάντα προτεραιότητα στην οικογένειά σας και να μη δραματοποιείτε την επιθυμία του παιδιού να μένει μόνο του.

–  Εκμεταλλευθείτε τη ζωή στην εξοχή, για να το κάνετε να εξοικειωθεί με τη φύση και να αποκτήσει νέες εμπειρίες, π.χ. κάνοντας «περιπετειώδεις» περιπάτους στο βουνό, ή να δοκιάσει το ψάρεμα. Έτσι, το μικρό θα αποκτήσει εμπιστοσύνη στο σώμα του και θα θελήσει να γίνει αυτόνομο.

–  Αφήστε το να ασχοληθεί με ό,τι του αρέσει. Οι διακοπές σημαίνουν και για εκείνο ελεύθερες επιλογές.

–  Παρακινήστε το να συμμετέχει σε ομαδικά παιχνίδια, ακόμη και με μεγαλύτερα παιδιά. Θα προσπαθήσει να τα μιμηθεί κι αυτό είναι ερέθισμα για την ανάπτυξή του.

–  Δώστε του το καλό παράδειγμα, αντιμετωπίζοντας κάθε καινούργιο πράγμα με ενθουσιασμό. Έτσι, θα αισθανθεί πιο άνετα στο νέο περιβάλλον και θα αυξηθεί η επιθυμία του να το εξερευνήσει, ακόμη και μόνο του.

–  Αναθέστε του κάποια μικρά καθήκοντα, όπως να θυμηθεί να φέρει εφημερίδα ή να πάει να αγοράσει γάλα.

–  Αφήστε το να νιώθει άνετα ντύνοντάς το με απλά ρούχα.

Με την συνεργασία της κας Ελένη Μηλιδώνη (ψυχολόγος)